“Op jonge leeftijd kunnen kinderen niet onder woorden brengen wat hen overkomt. Vaak hebben ze hier nog helemaal geen taal voor en snappen ze ook niet goed wat hen overkomt.”
Contribute Foundation steunt het Emma Kinderziekenhuis van Amsterdam UMC met een bijdrage van € 99.058,- voor het wetenschappelijk onderzoek “PICAS” (een acroniem voor Picture Instrument for Child sexal Abuse Study), dat een instrument ontwikkelt om seksueel misbruik vast te stellen. Dit onderzoek zal naar verwachting in juni 2021 afgerond worden.
Kinderarts Rian Teeuw legt uit waarom seksueel misbruik bij jonge kinderen zo moeilijk vast te stellen is. We zien helaas slechts het topje van de ijsberg wanneer het gaat over seksueel misbruik van (jonge) kinderen. Een goede methode om vroegtijdig de juiste diagnose te stellen is juist daarom van levensbelang.
Wanneer kinderen, die seksueel misbruikt zijn, in het ziekenhuis worden onderzocht is bijna nooit letsel te vinden, dit is slechts bij minder dan 5% van de kinderen het geval. Het is heel moeilijk om in een gesprek met hulpverleners vast te stellen of er sprake is van seksueel misbruik. Kinderen hebben op jonge leeftijd vaak niet goed door wat hen overkomt. Bovendien ervaren zij vaak tal van barrières om te spreken, zoals schaamte, schuldgevoel en loyaliteitsconflicten. Ook maakt zelfs simpelweg het niet kunnen vinden van de juiste woorden vaak dat zij zich niet goed kunnen uitdrukken over wat er is gebeurd. Het is daarom van groot belang om een instrument te ontwikkelen om juist deze drempels te verlagen, en daarmee de juiste diagnose te kunnen stellen.
Belang van de juiste diagnose
Vanuit grootschalig onderzoek onder Nederlandse jongeren weten we inmiddels dat we helaas slechts ‘het topje van de ijsberg’ zien wanneer het gaat over seksueel misbruik van (jonge) kinderen. Er worden dan ook nog veel kinderen gemist. Vaak voelen zij pas op volwassen leeftijd de ruimte om te spreken over het misbruik, of zelfs helemaal nooit. De gevolgen hiervan zijn groot: zowel op lichamelijk als psychisch gebied ervaren de slachtoffers van seksueel misbruik vaak ernstige schade. Een goede methode om vroegtijdig de juiste diagnose te stellen is juist daarom van levensbelang.
Doel van “PICAS” is de bijdragende waarde te onderzoeken van het gebruik van een speciaal ontworpen platenatlas met kindvriendelijke tekeningen bij het bevestigen of ontkrachten van een verdenking op seksueel misbruik. “Er bestaat nu nog geen instrument om seksueel misbruik bij kinderen te onderzoeken”, vertelt prof. dr. Ramón Lindauer, kinder- en jeugdpsychiater. “Het gebruik van deze platenatlas is een heel gestructureerde manier om dit in de toekomst wel goed te kunnen doen.”
Enkele voorbeelden uit de platenatlas:
|
|
|
De impact van “PICAS” is groot. Door de waarde van de platenatlas wetenschappelijk te onderbouwen kan deze breder worden ingezet, zodat meer hulpverleners binnen Nederland hier gebruik van kunnen maken. Zo kan de diagnostiek verbeteren en kunnen slachtoffers van seksueel misbruik sneller de juiste hulp krijgen.
Kinder- en jeugdpsychater Ramón Lindauer schetst de waarde van deze platenatlas: “Deze platenatlas kan echt breed ingezet worden, denk aan mensen die in de kindergeneeskunde werken, jeugdhulpverleners en kinder- en jeugdpsychiaters.” Bij het “PICAS” onderzoek wordt met veel partijen samengewerkt, denk aan academische ziekenhuizen, Veilig Thuis, politie en het Openbaar Ministerie.
Dankzij onze bijdrage kan dit onderzoek per direct (juni 2020) van start in het Emma Kinderziekenhuis van Amsterdam UMC. Er wordt met verschillende partijen samengewerkt, zoals andere ziekenhuizen en politie. Het onderzoek kan voor de zomer van 2021 worden afgerond. Contribute Foundation draagt hiermee bij aan:
“Ik heb er letterlijk de helft van mijn leven over gedaan om hiervan te herstellen”, vertelt Kim van Laar, ervaringsdeskundige en voorlichter op het gebied van seksueel misbruik. Ze benadrukt dat het van groot belang is dat de situatie doorbroken wordt en het kind zo snel mogelijk de juiste hulp krijgt.
De financiering van dit onderzoek loopt via Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis, de fondsenwervende stichting van het Emma Kinderziekenhuis van Amsterdam UMC. De stichting zet zich in voor (nog) betere zorg en wil het verschil maken in het welzijn van kinderen. Dit doen zij onder andere door, samen met partners als Contribute Foundation, wetenschappelijk onderzoek mogelijk te maken.
Arts-onderzoeker Kirsten van Ham doet wetenschappelijk onderzoek voor dit project. Hier kunt u het interview met Kirsten nalezen.
Geweldig nieuws is ook dat naast de essentie van het onderzoek, er nu ook internationale aandacht voor het onderzoek is. Het PICAS-onderzoeksteam heeft de mogelijkheid gekregen om In het vooraanstaande British Medical Journal of Paediatrics te mogen publiceren over het protocol van dit onderzoek. De publicatie kun je hier inzien
Het onderzoek is inmiddels afgerond. Hoe veelbelovend de vooruitzichten ook waren, heeft het onderzoek niet kunnen aantonen dat het onderzoeksinstument een valide middel is om met grote zekerheid seksueel misbruik bij kinderen te kunnen aantonen/uitsluiten. Dit heeft o.a. te maken met een te kleine onderzoeksgroep, de vaak onvolledige vastlegging en niet uniforme werkwijze, die naar voren is gekomen, bij instanties waarmee de noodzakelijke vergelijkingen werden gemaakt om de betrouwbaarheid en diagnostische accuratesse te kunnen bepalen. De platenatlas is wel een krachtig middel en zal zeker verder onderzocht en aangepast worden op toepasbaarheid. Daarnaast heeft het een beweging in gang gezet om de behandeling van (mogelijke) slachtoffers beter te faciliteren.